Disa pyetje përgjigje rreth vaksinave!
1-Kur mund të vaksinohen personat që kanë pasur kontakte të ngushta me një rast COVID-19?
Kontaktet e ngushta me persona me COVID-19, duhet të kryejnë karantinën 10-14 ditë. Nëse nuk kanë pasur shenja dhe simptoma të sëmundjes mund të vaksinohen.
2-Nëse një person i vaksinuar me një ose dy doza vaksinash identifikohet si një kontakt i ngushtë i një rasti me Covid 19 pozitiv, a duhet të merren masat për kontakte të ngushta?
Nëse një person është një kontakt i ngushtë me një rast pozitiv për SARS-CoV-2, duhet të konsiderohet një kontakt i ngushtë edhe nëse është i vaksinuar dhe duhet të respektojë rregullat e karantinës. Përjashtim nga karantina ka vetem për personelin mjeksor, duke përdorur mjetet mbrojtëse. Bëhet tamponi ose testi i shpejtë, nëse është negativ vazhdon punën, por nëse ëhtë pozitiv ose do të ketë shfqaqje të shenjave apo simpètomave atëher edhe personeli mjeksor është i detyruar të karantinohet.
3-A duhet që një person i vaksinuar, jashtë vendit të punës, të vazhdojë të respektojë masat parandaluese për transmetimin e virusit (distanca fizike, maska, higjiena e duarve)?
Një person i vaksinuar me një ose dy doza duhet të vazhdojë të respektojë të gjitha masat parandaluese të tilla si distancimi fizik, përdorimi i maskave dhe higjiena e duarve, pasi siç raportohet më lart, nuk dihet ende nëse vaksinimi është gjithashtu efektiv në parandalimin e përhapjes së infeksionit dhe / ose transmetimi i tij te njerëzit e tjerë.
Kjo është shumë e rëndësishme për situatën aktuale epidemiologjike e cila sheh shfaqjen dhe qarkullimin e varianteve të reja të virusit, të cilat duket se janë më të përhapura sesa virusi që qarkulloi në fazën e parë të pandemisë. Po ashtu mbrojtja e vaksinimit mund të jetë më e ulët për shtamet ose mutacionet e reja të virusit.
4-A duhet që punonjësit e vaksinuar, përfshirë personelin shëndetësorë, të përdorin mjetet mbrojtëse PPE, maskat, higjienën e duarve, distancimin fizik dhe masa të tjera paraprake në vendin e punës?
Të gjithë punëtorët, përfshirë punonjësit e kujdesit shëndetësor, duhet të vazhdojnë të përdorin në mënyrë rigoroze PPE, higjienën e duarve, distancë fizike dhe masa të tjera paraprake, pavarësisht nga statusi i vaksinimit dhe t’i përmbahen çdo programi të kontrollit të infeksionit.
5-A mund të shkaktojnë vaksinat sëmundjen e Covid-19?
Vaksinat që përdoren aktualisht përdorin teknologjinë mARN (Pfizer-Biontech dhe Moderna) dhe teknologjinë vektoriale virale (Astrazeneca). Në rastin e parë, vaksina e ARN-së shkakton imunitet duke siguruar qelizat njerëzore ekskluzivisht me udhëzime për të prodhuar një fragment të virusit, proteinën Spike, e cila do të nxisë prodhimin e antitrupave specifikë ndaj virusit SARS-CoV-2. Me këto vaksina, nuk administrohet asnjë virus, as i gjallë dhe as i dobësuar, dhe vetëm proteina spike nuk mund të shkaktojë infeksion ose sëmundje. Në rastin e dytë është një vaksinë vektoriale virale që përdor një version të modifikuar të adenovirusit të shimpanzesë, jo më në gjendje të kopjohet, si një vektor i ADN-së për të sintetizuar proteinën spike të SARS-CoV në bërthamën e qelizave njerëzore. Pasi të prodhohet, proteina mund të stimulojë një përgjigje specifike imune, si antitrupa ashtu edhe qelizore. Teknologjia është e njëjtë me atë të vaksinës së parë të aprovuar Ebola në fund të vitit 2019.
Një sëmundje e mundshme COVID-19 pas vaksinimit mund të shkaktohet vetëm nga një infeksion natyror i virusit, i kontraktuar në mënyrë të pavarur nga vaksina.
6-Pas sa kohësh quhem i mbrojtur pasi të vaksinohem?
Efikasiteti në studimet klinike ka treguar se mbrojtja maksimale ëhtë pas disa ditëve pas dozës së dytë. Pas dozës së parë ka një mbrojtje nga virusi, kjo nuk është e menjëhershme pas inokulimit të vaksinës, por zhvillohet progresivisht të paktën 7-14 ditë pas injektimit.
7-A është e rrezikshme vaksina Sars-CoV-2 për celiakët?
Nuk ka asnjë provë shkencore që sugjeron që njerëzit me sëmundje celiake kanë një rrezik më të lartë sesa popullata e përgjithshme për efekte anësore pas administrimit të vaksinës SARS-CoV-2. Prandaj, rekomandohet që njerëzit me sëmundje celiake të ndjekin indikacionet e Autoriteteve të Shëndetit Publik drejtuar popullatës së përgjithshme, në lidhje me vaksinimin kundër SARS-CoV-2.
8-Nëse po ushqej me gji, a mund të vaksinohem kundër Sars-CoV-2?
Nuk ka të dhëna specifike në dispozicion për sigurinë e vaksinave COVID-19 gjatë ushqyerjes me gji, as për efektet e vaksinave të mARN në foshnjën që ushqehet me gji. Në përgjithësi, përdorimi i vaksinës gjatë dhënies së gjirit duhet të vendoset pasi të merren parasysh përfitimet dhe rreziqet.
Informacione të mëtejshme jepen më poshtë nga disa agjenci ndërkombëtare ose shoqëri shkencore për të qenë në gjendje të thellojnë temën:
Qendrat Amerikane për Kontrollin e Sëmundjeve (CDC) tregojnë se gratë që ushqejnë me gji dhe janë pjesë e një grupi që janë këshilluar të marrin një vaksinë COVID-19 (p.sh. profesionistët e kujdesit shëndetësor) mund të vaksinohen.
Kolegji Amerikan i Obstetërve dhe Gjinekologëve rekomandon që vaksinat COVID-19 t’u ofrohen grave që ushqejnë me gji bazuar në grupet prioritare pasi shqetësimet teorike në lidhje me sigurinë e vaksinimit nuk tejkalojnë përfitimet e mundshme të marrjes së vaksinës. Nuk është e nevojshme të shmangni fillimin ose ndalimin e dhënies së gjirit në gratë që marrin një vaksinë COVID-19.
Më në fund, sipas dokumentit “COVID-19: konsensusi ndër-korporativ për ushqyerjen me gji dhe vaksinimin” nënshkruar nga SIN (Shoqëria Italiane e Neonatologjisë), SIP (Shoqëria Italiane e Pediatrisë), SIMP (Shoqëria Italiane e Mjekësisë Perinatale), SIGO (Italian Shoqata e Gjinekologjisë dhe Obstetrikës), AOGOI (Shoqata e Obstetërve dhe Gjinekologëve Spitalorë Italianë), SIMIT (Shoqata Italiane e Sëmundjeve Infektive dhe Tropikale), vaksinimi COVID-19 aktualisht vlerësohet si i pajtueshëm me ushqyerjen me gji.
Dr.Skender Brataj
